Pojęcie odwróconej hipoteki funkcjonuje w Polsce od kilku lat (tak mylnie określało się rentę dożywotnią hipoteczną, która jednak z kredytem odwróconym ma niewiele wspólnego), ale prawdziwy odwrócony kredyt hipoteczny zaistnieje w najbliższym czasie.
Zgodnie z definicją odwrócona hipoteka to narzędzie finansowe, które pozwala właścicielom nieruchomości uwolnić „zamrożony” w niej kapitał, by mieć możliwość jego wykorzystania a jednocześnie przez całe życie pozostać pełnoprawnym właścicielem nieruchomości, która objęta jest umową o odwrócony kredyt hipoteczny.
Swoje korzenie hipoteka odwrócona ma w Stanach Zjednoczonych, gdzie od lat cieszy się sporą popularnością. Pomaga ona godnie żyć osobom starszym, z niskim dochodami, nie posiadającymi zdolności kredytowej dla uzyskania dodatkowych, pożyczonych pieniędzy. Pozwala spełniać marzenia. Warunkiem jest posiadanie na własność nieruchomości, która, po śmierci lub spłacie kredytu (bo istnieje taka możliwość) stanowić będzie własność banku, czy instytucji finansowej umocowanej do zwierania takich kredytów. Odwrócony kredyt hipoteczny w Polsce już niebawem będzie mógł pomóc osobom samotnym, starszym lub mniej zamożnym, którzy posiadają na własność nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu czy tez użytkowania wieczystego.
Sejm i Senat przegłosowali ustawę, która dokładnie określa zasady odwróconej hipoteki, w odróżnieniu od funkcjonującej od kilku lat na polskim rynku tzw. renty dożywotniej hipotecznej. Jak sama nazwa wskazuje, jest on przeciwieństwem kredytu hipotecznego. W skrócie polega on na tym, że klient otrzyma od banku kredyt w dowolnie wybranej formie: wypłaty jednorazowej, w ustalonych ratach (nie dłużej jednak niż do dnia śmierci kredytobiorcy), w postaci linii kredytowej lub połączenia tych trzech, w zamian za przeniesienie własności nieruchomości po śmierci.
Oprócz prawa własności do nieruchomości na dobrą sprawę nie trzeba będzie spełniać żadnych innych warunków. Musi jedynie dbać należycie o przedmiot umowy, tj. opłacać regularnie podatki, należności, ubezpieczenie nieruchomości, dbać o ład, czystość i porządek. Dla uzyskania odwróconej hipoteki nie ma znaczenia wiek (choć w ustawie nie jest wskazana granica wiekowa, to przyjęto, że odwrócona hipoteka ma pomagać seniorom i osobom po 62 roku życia), stan zdrowia, wysokość dochodów czy zobowiązań, nie jest badana zdolność kredytowa. W przypadku odwróconej hipoteki nie ma konieczności regulowania jakichkolwiek rat, opłat miesięcznych i innych ukrytych kosztów. Pieniądze uzyskane z banku (w złotówkach lub walucie obcej) są nieopodatkowane, można je będzie przeznaczyć na dowolny cel, w tym również spłatę innych zobowiązań czy kredytów. Kredyt rozliczany jest dopiero po śmierci beneficjenta, chyba że spadkobiercy wyrażą chęć spłaty zobowiązania i pozostawienia sobie objętej hipoteką nieruchomości. Mają na to rok czasu.
Odwrócona hipoteka to niewątpliwie krok w kierunku pomocy osobom najbardziej potrzebującym. W Polsce jest coraz więcej osób starszych, które niestety nie mają zbyt wysokich świadczeń emerytalnych, czy rent. Polacy jednak nie mają nawyku oszczędzania na przyszłość, w wieku emerytalnym nierzadko ich sytuacja materialna jest zła, często na granicy minimum socjalnego. To właśnie z myślą o nich ustawodawca określił czytelne warunki odwróconej hipoteki, banki będą musiały szczegółowo informować potencjalnych kredytobiorców o warunkach umowy, rzetelnie wyceniać nieruchomość w oparciu o przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami. Do udzielania takich kredytów uprawnione są podlegające Komisji Nadzoru Finansowego banki, instytucje finansowe i SKOKi. Ryzyko takiego posunięcia jest więc niewielkie, a może poprawić sytuację niejednego z obywateli.
